ساماندهی وضعیت موجود راه آهن استان قم و طرح های توسعه تا افق ۱۳۹۵ (۱)

شهر قم با داشتن بیش از یک میلیون و دویست هزار نفر جمعیت و داشتن موقعیت استراتژیک در راههای مواصلاتی کشور شاید تنها شهری باشد که دارای ۸ ورودی جاده ای ( اتوبان قم- تهران، قدیم قم – تهران، اتوبان قم – کاشان، قدیم قم – کاشان، قم – سلفچگان، قم – نیزار، قم- ساوه، و آزادراه قم – گرمسار)و همچنین پنج شبکه اصلی راه آهن سراسری کشور (مسیر تهران – قم-کرمان-بافق- بندرعباس، مسیر تهران- قم- اهواز-خرمشهر، مسیر تهران-قم-کاشان- یزد-کرمان-بم-زاهدان، مسیر تهران- قم- اراک- ملایر، مسیر تهران- قم-اصفهان-شیراز-بوشهر) بعنوان نقطه کریدور شمال- جنوب قرار گرفته است. در وضعیت موجود ورود روزانه صد هزار خودروی سواری و ۲۸۵۰ اتوبوس و ۱۱۵۰۰ کامیون سنگین از محورهای جاده ای استان و همچنین ورود ۵۰ رام قطار مسافری و ۵۴ رام قطار باری و داشتن ۳ کریدور هوایی قم اهمیت ویژه آن را بعنوان کانون حمل و نقل بار و مسافر و کریدور هوایی شاخص تر می نماید.

با توجه به سیاست های دولت مبنی بر ترانزیت خظوظ حامل نفت و گاز و همچنین حمل و نقل بار از بنادر جنوبی به مقصد کشورهای آسیای میانه و قفقاز، وجود منطقه آزاد اقتصادی سلفچگان و اولین بندر خشک کشور و حضور پرشور سالیانه بیش از ۲۰ میلیون زایر و مسافر در شهر قم، نقش و جایگاه ملی آن را درباره زائرپذیری و اقتصاد دوچندان می نماید.

این گزارش سعی دارد باتوجه به طرح های مصوب و با ارائه راهکارهای مناسب و باتوسعه و ارتقای خطوط حمل و نقل ریلی و شبکه راهای برونشهری و همچنین توسعه و تکمیل شبکه شریانی معابر شهری و احداث خطوط مترو و مونوریل و هماهنگی بین شبکه های درونشهری و برونشهری و ارایه تسهیلات مناسب حمل و نقل بار و مسافر در قالب ایجاد «پایانه مسافری ترکیبی» در مسیر محورهای ورودی به قم و اتصال به خطوط ریلی و جاده ای و شهرکهای صنعتی نسبت به ارایه تسهیلات مناسب حمل ونقل بار و مسافرو استفاده از پتانسیل و موقعیت ویژه جغرافیایی شهر و استان قم و ارایه خدمات مناسب با نقش و جایگاه یک شهر ملی و بین المللی اقدام نماید.

مشکلات اداره کل راه آهن استان قم:

1. سایت اصلی راه آهن قم و مجموعه ساختمان های آن برای پشتیبانی اعزام رزمندگان در زمان جنگ از طرف راه آهن به سپاه پاسداران واگذار شده است که علیرغم مشکلات جدی اداره کل راه آهن قم در تامین فضای اداری و فنی، هنوز به آن عودت نشده است.
2. مجموعه ساختمانی راه آهن قم در مجاورت ایستگاه راه آهن به موسسه استاندارد واگذار شده که علیرغم مشکل جا و مکان برای اداره کل راه آهن و نیاز مبرم به آن، هنوز عودت نشده است.
3. علیرغم ایجاد اداره کل راه آهن قم در تاریخ ۱۶/۰۱/۱۳۹۱ لیکن هنوز راه آهن قم معاون فنی خط و ابنیه ندارد و فاقد مدیریت مالی و اداری مستقل بوده و هنوز به نوعی زیر مجموعه اداره کل راه آهن اراک می باشد.
4. برای راه آهن قم هنوز کد بودجه مستقل در بودجه کشور پیش بینی نشده است (قم قبلا به عنوان حوزه مقیم راه آهن اراک بوده است).
5. باتوجه به اینکه راه آهن قم نسبت به مدیریت و نگهداری ۵ خط راه آهن سراسری عبوری و بیش از ۴۳۰ کیلومتر شبکه ریلی و ۱۳ ایستگاه راه آهن در حوزه استحفاظی اقدام می نماید، ولی سهم آن از بودجه تخصیصی بسیار اندک است.